Prikaccidenten e.a. incidenten

Prikken aan een gebruikte naald en ander bloed-bloed contact kan ernstige infecties veroorzaken. Dat geldt ook voor incidenten als verwonding aan vervuild materiaal, vervuiling in de mond krijgen, contact met beschadigde huid of inademing van stofdeeltjes of waterdruppels. Wat doe je daartegen?

In de Risico-Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) is in kaart gebracht welk risico er is op contact met biologisch materiaal en welke gevolgen dat kan hebben. Stel informatie en een procedure beschikbaar voor functies waarin medewerkers een risico lopen op blootstelling aan infectieus materiaal, zodat bij een incident direct gehandeld en acute hulp geboden wordt.

De volgende punten zijn verplicht om ten minste te regelen:

• Zorg voor gebruik van veilige naaldsystemen, naaldencontainers en een verbod op recappen.
• Maak sluitende afspraken over het veilig verpakken en afvoeren van afval van cliënten met zeer besmettelijke ziekten, zoals specifiek ziekenhuisafval.
• Geef medewerkers voorlichting over risico’s van biologische agentia, het herkennen van ziekteverschijnselen, hulp vragen bij (prik)incidenten, instructie over hygiëne en overige beschermingsmaatregelen, waaronder vaccinatie.
• Stel specifieke aanwijzingen op met betrekking tot bescherming tegen biologische risico’s bij zwangerschap en borstvoeding.
• Maak voor kritieke handelingen specifieke werkinstructies over een veilige werkwijze en te nemen voorzorgsmaatregelen (inclusief praktisch gebruik van beschermingsmiddelen op basis van de aanwijzingen in de Hygiënerichtlijn psychiatrische instellingen).
• Regel 24/7 acute hulp bij (prik)incidenten (prikaccidentenprotocol).
• Neem in de incidentenregistratie en incidentenanalyse ook incidenten met besmettingsrisico’s op.
• Onderzoek de achterliggende oorzaak van prikaccidenten (en andere incidenten) en neem maatregelen om herhaling te voorkomen.
• Stel medewerkers die de kans lopen intensief met bloed in aanraking te komen in de gelegenheid zich te laten vaccineren tegen hepatitis B.
• Leg vast dat stagiairs zich via hun opleidingsinstituut moeten laten vaccineren en dat zij bij ontbreken daarvan geen risicovolle handelingen mogen verrichten.
• Regel met de bedrijfsarts dat eventuele gezondheidseffecten die de medewerkers als gevolg van blootstelling aan biologische agentia (kunnen) ondervinden, worden vastgelegd en geanalyseerd.
• Registreer en bewaar de vaccinatiegegevens (titerbepalingen etc.) en doe dit volgens de voorschriften van de Arbowet en AVG.
• Meld incidenten met biologische agentia van categorie 3 of 4 (zoals TBC, HIV en hepatitis B en C) onmiddellijk aan de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA).

In de Risico-Inventarisatie & -Evaluatie (RI&E) staat welk risico er is bij contact met biologisch materiaal. Of er kans is op schade hangt sterk af van het materiaal waar je mee in aanraking komt. Ook de hoeveelheid van het materiaal waarmee je in aanraking komt heeft invloed. Neem ieder incident serieus: kom in actie.

Veilige naald

Gebruik alleen veilige naaldsystemen en naaldcontainers. Leeg de naaldcontainer tijdig. Plaats de dop nooit terug op de naald.

Een incident? Dit moet je doen

Handel snel als je denkt dat de persoon, het dier of ander materiaal waarmee je in contact kwam besmettelijk is. Dit doe je:

• Druk de wond direct goed uit zodat een goede bloeding ontstaat.
• Spoel de wond vervolgens met kraanwater uit een flink stromende kraan of met fysiologisch zout. Doe dit ook bij besmetting van de slijmvliezen of gebruik een oogdouche. Bij spoelen van de mond: het spoelsel uitspugen, niet doorslikken.
• Desinfecteer de wond met een huiddesinfectans (zie WIP-richtlijn Desinfectie van huid en slijmvliezen: alcohol en chloorhexidine beschikbaar houden).
• Neem meteen contact op met een deskundige zoals beschreven in het prikaccidentenprotocol.

Volg het protocol

De organisatie heeft een prikaccidentenprotocol. Daarin staat hoe te handelen na een prik-, krab-, snij-, spuug- of bijtincident. Volg de stappen die het voorschrijft. Weet hoe dit 24/7 in jouw instelling is geregeld (achterwacht, bedrijfsarts, extern zoals VaccinatieZorg Prikpunt of CebanHomecare).

Verzamel direct informatie

Jij bent een belangrijke bron van informatie die de deskundige nodig heeft voor een goede inschatting. Ken de procedure en weet welke informatie nodig is:

• Hoe intensief was het contact met het materiaal? Bekijk goed waar je je aan verwond hebt. Zat daar bloed aan/in?
• Is het waarschijnlijk dat de bron besmettelijk materiaal bevat?
• Ben je gevaccineerd en is dit toereikend?

Meld wat er is gebeurd

Goede vervolgactie is alleen mogelijk als jij het incident meldt. Breng de leidinggevende meteen op de hoogte en bepaal samen wat er moet gebeuren.

Blijf niet rondlopen met vragen

Heb je vragen over je gezondheid, vraag de bedrijfsarts om raad.

Ben je (mogelijk) zwanger, let dan extra op

Als je zwanger bent zijn sommige werkzaamheden niet mogelijk. Ook kun je niet met alle middelen worden behandeld. Zie de download Zwangerschap.